- تفشه زدن(بَ نِ شَ)
طعنه زدن. سرزنش کردن. رجوع به مادۀ بعد شود
معنی تفشه زدن - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
سیلی زدن، ضربه ای با کف دست و انگشتان به صورت کسی زدن، چک زدن، توگوشی زدن، کشیده زدن، لت زدن، تپانچه زدن، کاز زدن، سرچنگ زدن، صفع
معروف. (آنندراج). نجار:
تیشه زن اندر هنر آموختن
تخته نسازد ز پی سوختن.
میر خسرو (از آنندراج).
رجوع به تیشه و دیگر ترکیبهای آن شود
تیشه زن اندر هنر آموختن
تخته نسازد ز پی سوختن.
میر خسرو (از آنندراج).
رجوع به تیشه و دیگر ترکیبهای آن شود
(نَ فَتَ / نَ تَ)
لغت نامه دهخدا
کنایه از گرفتن آفتاب و ماه بود. (انجمن آرا). کوفتن مس و جز آن به هنگام گرفتن ماه و آفتاب و این رسم ولایت است و درهندوستان هنگام آبله برآوردن کودک اگر رعد و برق درخروش آید، همین عمل میکنند. (آنندراج) :
روی تو چو ماه است و مرا سینه چو تشت
من تشت همی زنم که مه بگرفته.
(از انجمن آرا).
بر ماه گرفته تشت میزد.
زلالی (از آنندراج).
و رجوع به تشت شود
روی تو چو ماه است و مرا سینه چو تشت
من تشت همی زنم که مه بگرفته.
(از انجمن آرا).
بر ماه گرفته تشت میزد.
زلالی (از آنندراج).
و رجوع به تشت شود
(اَ بَ سَ کَ / کِ دَ)
لغت نامه دهخدا
خود را به کسی زدن. (ناظم الاطباء). با قسمتی از بالای تن، به تن دیگری زدن. با جزئی از تن بر دیگری زدن. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا)
(سَ دَ)
لغت نامه دهخدا
کنایه زدن. به کنایه گفتن. به طعن گفتن. طعن آمیز سخنی ادا کردن. ضمن بیان مطلبی اشارت به مطلب دیگری کردن
(خِ / خَ مَ دَ)
لغت نامه دهخدا
از عدد شش، در اصطلاح زارعان خراسان، آمدن باران در روزهای ششم فروردین یا بیست وششم یا سی وششم بهار. (یادداشت محمد پروین گنابادی). رجوع به شیشه شود
(خَ خوا / خا تَ)
لغت نامه دهخدا
شاش زدن، ترشح و لعاب زدن. رجوع به شاشه و شاش زدن شود، سبز شدن نان و امثال آن در رطوبت. (یادداشت مؤلف). شپشه زدن، پدید آمدن سپیدی از قارچهای ذره بینی بر روی طعام یا میوه. (یادداشت مؤلف). اورزدن. کپک زدن. کپره زدن، پدید آمدن شاشه بر روی چرم و غیره. (یادداشت مؤلف). اشکو زدن.
- شاشه زدن جامه، خوردن و سوراخ کردن پت جامه را. (یادداشت مؤلف)
- شاشه زدن جامه، خوردن و سوراخ کردن پت جامه را. (یادداشت مؤلف)
(ظَ فی یَ نَ تَ)
لغت نامه دهخدا
تفرج کردن. (آنندراج) :
دانا که زد تفرج این چرخ حقه باز
هنگامه بازچید و در جستجو ببست.
حافظ (از آنندراج).
رجوع به تفرج و دیگر ترکیب های آن شود
دانا که زد تفرج این چرخ حقه باز
هنگامه بازچید و در جستجو ببست.
حافظ (از آنندراج).
رجوع به تفرج و دیگر ترکیب های آن شود
(اَ کَ دَ)
لغت نامه دهخدا
تکیه دادن. تکیه کردن. (ناظم الاطباء). پشت دادن:
من فریفته گشته، به جهل تکیه زده
به قول جعفر و زید و ثنای خیل و خول.
ناصرخسرو.
ای زده تکیه بر بلند سریر
بر سرت خز و زیر پای حریر.
ناصرخسرو.
عطسۀ تست آفتاب دیر زی ای ظل حق
مسند تست آسمان تکیه زن ای محترم.
خاقانی.
مزن تکیه بر مسند و تخت خویش
که هر تخت را تخته ای هست پیش.
نظامی.
گهی خوردن میی چون خون بدخواه
گهی تکیه زدن بر مسند ماه.
نظامی.
خیال بسته و بر باد عمر تکیه زده
به پنج روز که در عیش و در تماشائی.
سعدی.
بر بالش دیبا تکیه زده. (گلستان).
تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف
مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی.
حافظ.
زند چون تکیه بر بالین ز من افسانه می خواهد
به این تقریب احوال دل دیوانه می پرسد.
شفائی (از آنندراج).
، اعتماد کردن:
بر هیچ دوست تکیه مزن کو به عاقبت
دشمن نماید و نبرد دوستی به سر.
خاقانی.
نفس که نفس بر او تکیه می زند باد است
به وقت مرگ بداند که باد می پیمود.
سعدی
من فریفته گشته، به جهل تکیه زده
به قول جعفر و زید و ثنای خیل و خول.
ناصرخسرو.
ای زده تکیه بر بلند سریر
بر سرت خز و زیر پای حریر.
ناصرخسرو.
عطسۀ تست آفتاب دیر زی ای ظل حق
مسند تست آسمان تکیه زن ای محترم.
خاقانی.
مزن تکیه بر مسند و تخت خویش
که هر تخت را تخته ای هست پیش.
نظامی.
گهی خوردن میی چون خون بدخواه
گهی تکیه زدن بر مسند ماه.
نظامی.
خیال بسته و بر باد عمر تکیه زده
به پنج روز که در عیش و در تماشائی.
سعدی.
بر بالش دیبا تکیه زده. (گلستان).
تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف
مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی.
حافظ.
زند چون تکیه بر بالین ز من افسانه می خواهد
به این تقریب احوال دل دیوانه می پرسد.
شفائی (از آنندراج).
، اعتماد کردن:
بر هیچ دوست تکیه مزن کو به عاقبت
دشمن نماید و نبرد دوستی به سر.
خاقانی.
نفس که نفس بر او تکیه می زند باد است
به وقت مرگ بداند که باد می پیمود.
سعدی
(اِ تِ نُ / نِ / نَ دَ)
لغت نامه دهخدا
با افزار آهنی کار کردن. افزار مخصوص سنگ تراشان را بر سنگ یا خاک زدن. افزار مخصوص کندن سنگ و خاک و جز آن را:
تو خوش می زیستی با دلبران شاد
قلم شاپور می زد تیشه فرهاد.
نظامی.
زدم تیشه یک روز بر تل خاک
بگوش آمدم ناله ای دردناک.
سعدی.
رجوع به تیشه شود
تو خوش می زیستی با دلبران شاد
قلم شاپور می زد تیشه فرهاد.
نظامی.
زدم تیشه یک روز بر تل خاک
بگوش آمدم ناله ای دردناک.
سعدی.
رجوع به تیشه شود
(رِ تَ)
لغت نامه دهخدا
کنایه از پنبه را حلاجی کردن باشد. (برهان). بمعنی پنبه زدن نوشته اند و ظاهراً تصحیف پخته زدن به بای فارسی است، چرا که پخته بمعنی پنبه آمده است. (آنندراج) ، رسم نصاری است که هنگام پرستش به ضرب و اصول تخته بر تخته زنند. (غیاث اللغات از شرح گل کشتی). تخته زدن ترسا، آنست که ترسایان وقت سحر در معبد خود تخته بر تخته می زنند. (آنندراج) :
هست آواز شلنگ تو به این زیبایی
که زند تخته بهنگام سحر ترسایی.
میرنجات (از آنندراج).
، تخته زدن دکان، بند کردن دکان. (آنندراج). بستن دکان:
صرفه نتوان برد از کاری که شد بسیاردست
تخته زد زاهد دکان شید در ماه صیام.
مخلص کاشی (از آنندراج)
هست آواز شلنگ تو به این زیبایی
که زند تخته بهنگام سحر ترسایی.
میرنجات (از آنندراج).
، تخته زدن دکان، بند کردن دکان. (آنندراج). بستن دکان:
صرفه نتوان برد از کاری که شد بسیاردست
تخته زد زاهد دکان شید در ماه صیام.
مخلص کاشی (از آنندراج)
(خوَرْ / خُرْ دَ)
لغت نامه دهخدا
گودال کندن. راه بازنمودن:
موش تا انبار ما حفره زده است
وز فنش انبار ما ویران شده است.
مولوی
موش تا انبار ما حفره زده است
وز فنش انبار ما ویران شده است.
مولوی
در تداول عامه، فراهم آوردن و ذخیره نهادن سرگین چارپایان سوخت حمام را. تلی از پهن خشک برای سوخت حمام کردن. رجوع به تایه شود
(اَ لَ)
لغت نامه دهخدا
طعنه زدن. (آنندراج). آنکه سرزنشی می کند و طعنه می زند. مفتری:
به جنگ دعوی داری و سخت تفشه زنی
درشت گویی و پرخوار و خستوانه تنی.
ابوالعباس (از آنندراج) (از بهار عجم)
به جنگ دعوی داری و سخت تفشه زنی
درشت گویی و پرخوار و خستوانه تنی.
ابوالعباس (از آنندراج) (از بهار عجم)
کوتاهی کردن ویلان زدن سر دواندن کوتاهی کردن و تاخیر در کار سر دواندن، در رفتن: او با مهارت از جواب همه سوالات طفره می زد
پنبه زدن حلاجی کردن پنبه. توضیح بعضی این ترکیب رامحرف (پخته زدن) دانند. یا تخته زدن دکان. بستن دکان تعطیل کردن آن
فال گرفتن، به فال نیک گرفتن، مروا کردن، تفال نمودن
متضاد: تطیر کردن، مرغوا زدن
متضاد: تطیر کردن، مرغوا زدن
تندی کردن، تغیرنمودن، تهدید کردن، عتاب کردن، پرخاش کردن